Zorgen aan de kant voor Open Dag op boerderij
Ivanka (rose gezicht) en haar vriendin Maylin voeren de koeien kuil in de stal van Van Dijk. Foto Cees Walinga
De Open Boerderijdagen zijn een initiatief van FrieslandCampina en vooral gericht op een jong publiek. Met een puzzel, die de kinderen bij het betreden van het boerenerf krijgen, kunnen ze de boerderij verkennen. Op een zandbult spelen kinderen met speelgoedtractoren en kranen, bij het springkussen in de vorm van een koe verdringen kinderen zich om los te gaan en over het erf rijden blije kinderen op skelters. Sommigen zitten geknield voor de konijnen en anderen zijn nieuwsgierig naar de jonge geitjes. Een schminkteam beschildert de mooiste kindergezichten.
Het is een groot feest op de ‘kinderboerderij’, waar rond het middaguur al 350 gasten passeerden. Het terras voor de schuurdeuren zit vol. De gasten kunnen naast koffie en thee kiezen uit een flinke greep uit het assortiment van de zuivelreus. Verder staat er een kar met boerenijs en een snackwagen. „Moai no dy drokte”, klinkt Jurjen van Dijk (28) tevreden over de aanloop. Hij is de zoon van Sjouke Dijkstra die met zijn broer, Jurjen’s oom Johannes het melkveebedrijf runt. Daarbij ook nog eens bijgestaan door Jurjen z’n broer Jelmer (25).
„Dit is de kâns foar bern om ris op in pleats te sjen. In soad bern witte eins net wêr’t de molke weikomt”, motiveert hij de deelname aan de dag. Het is de tweede keer dat Van Dijk meedoet. De verwachting is dat er meer dan duizend bezoekers komen. „Mar de earste kear is wol mear as tsien jier jier lyn”, zegt hij staand bij de melkrobot, waarvan het bedrijf er twee heeft. Dat zijn voldoende voor de 135 koeien die in de stal rondlopen. Een jonge bezoeker wil wel weten hoe dat werkt. Hij wordt op zijn wenken bediend, als net een oude dame de robot benadert voor een melkbeurt.
Jurjen pakt zijn telefoon erbij en laat op een app zien dat deze koe zich graag laat melken. „Dizze komt wol fjouwer kear deis lâns.” Gemiddeld komen de koeien ruim twee keer per dag bij de robot om melk af te leveren. „En soms moatte wy it lân yn om ien op te heljen dy’t dat ferjit.” De koeien kunnen in en uit lopen naar de weide naast de melkstal. De jonge bezoeker ziet hoe de robot de uier en spenen van de koe moeiteloos vindt, ze schoonmaakt en vervolgens het melkmechanisme er aan koppelt.
„De robot jout in boer wat mear frijheid”, vertelt Jurjen. Met vier man sterk is het boerenbedrijf met 85 hectare land van Van Dijk qua personeel goed bezet. „It betsjut wol dat wy ek alles sels dogge. It leanbedriuw komt hjir allinnich om it mais te hakseljen”, legt hij uit. Ondertussen lopen kinderen nieuwsgierig langs de droogstaande koeien. Af en toe waagt iemand het om de koeien een handvol kuil te voeren, zoals Ivanka uit Kimswerd en haar vriendin Maylin uit Harlingen.
De vrolijkheid op de boerderij kan niet verhullen dat er zorgen zijn in de sector die op ieder boerenbedrijf gevoeld worden. „Wy binne ek PAS-melder”, zegt Jurjen. Dat betekent dat het bedrijf buiten z’n schuld om geen benodigde natuurvergunning heeft. „Wy ha nei ear en geweten hannele, mar as se no beslúte dat wy 50 kij minder melke moatte dan kin ús bedriuw net mear út. Dêr moast mar net tefolle oer neitinke, want dan kinst wol gek wurde.”
Jurjen wil net als zijn broer Jelmer het bedrijf van hun vader en oom dolgraag voortzetten. „Wy ha in goed produkt, goed gers en dat wolle we ek sa goed mooglik benutte.” Het melkveebedrijf levert zogenaamde On the way to PlanetProof melk aan de fabriek, die dit in een aparte stroom ophaalt. De boer krijgt een paar centen meer voor de melk, maar moet zich houden aan tal van regels. „Minder CO2 emissie per liter molke, griene stroom en warmte werom winne bygelyks”, somt Jurjen op.
Een mestrobot veegt om het uur de rasters van de melkstal schoon om emissie te reduceren. Ook dat draagt bij aan duurzaam en diervriendelijker melk produceren. Verder past de koeborstel in dit plaatje. Een koe toont meteen even hoe dat werkt in de stal. Ze laat zich graag krabben. Minder zichtbaar voor de bezoeker is dat Van Dijk 70 procent van het eiwit voor de koeien van eigen land haalt. „Wy hoege mar 30 persint krachtfoer yn te keapjen.”
Alle regels betekent veel boekhouden, of dat nog leuk is? „It buorkjen moat yn dy sitte. Moatst it net foar it jild dwaan, mar je moatte fansels wol in goed stik bôle ferstjinje kinne. Myn broer en ik sette noch wol troch. Wy wolle dit; boer wêze”, besluit Jurjen. Hij kijkt rond en ziet het enthousiasme van kinderen op de boerderij. „Dit wurk is gewoan fierstente moai om mei te stoppen.”
